ปวดหลัง ประวัติการปวดหลังสำคัญมาก

 ประวัติการปวดหลังสำคัญมาก

ประวัติสำคัญที่ผมต้องการคือ

อายุ

          อายุของผู้ป่วยจะทำให้รู้ว่าสภาพของผู้ป่วยเป็นอย่างไร  ยิ่งอายุน้อยก็ยิ่งหายเร็ว  นี่เป็นเกณฑ์รวม ๆ ที่พอจะบอกได้คร่าว ๆ แน่นอนว่า  ร่างกายที่ยังสดใหม่ก็เหมือนรถยนต์ป้ายแดง  มีอะไรขัดข้องก็แก้ไขง่าย  ส่วนรถยนต์เก่าพอเสียก็รวนไปหมดทุกระบบ

คนเราก็คล้ายกันนี่ละ

เป็นอะไร

เมื่อถามคำถามนี้  ผู้ป่วยจะตอบโดยพร้อมเพรียงกันว่า “ปวดหลัง”  นี่เป็นข้อมูลแรกที่ต้องรู้ว่าปวดที่บริเวณหลัง

การตอบคำถามของผู้ป่วยแต่ละคนอาจแตกต่างกันบ้าง  บางคนจะเริ่มขยายความต่อไป

ถึงลักษณะการปวด เช่น  ปวดบั้นเอวร้าวไปที่สะโพกรู้สึกชาที่ขาข้างซ้าย  อะไรทำนองนั้น  ผมก็จะฟังไปพิจารณาไป  แต่ถ้าผู้ป่วยไม่ช่างพูด  ผมก็ต้องถามเพื่อให้ได้ข้อมูลมากพอ

ปวดตรงไหน

คำถามนี้เป็นการพยายามจะหาตำแหน่งที่ชัดเจน  ว่าปวดตรงจุดไหนที่สุด  ซึ่งบางคนสามารถชี้จุดที่ปวดได้ทันที  บางคนชี้จุดไม่ได้แต่รู้ว่าปวดบริเวณใด  ข้อมูลจึงมีความสำคัญที่จะนำไปประกอบการหาต้นเหตุได้

ปวดแบบไหน

คำถามนี้ต้องการทราบลักษณะของการปวด  เนื่องจากการปวดที่มีต้นเหตุหนึ่งจะแสดงอาการปวดออกมาแบบหนึ่ง  ส่วนการปวดอีกแบบก็มาจากต้นเหตุที่แตกต่างกันไป  เรียกว่าต้องจับคู่ลักษณะอาการปวดกับต้นเหตุ เช่น  ปวดเมื่อยตึง ๆ จะเกิดขึ้นที่กล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อเสียเป็นส่วนใหญ่ถ้าปวดเสียวร้าว  มักมาจากเส้นประสาทมากกว่า  ถ้าเรารู้ว่าเกิดเหตุที่ใดจะได้แก้ไขรักษาให้ตรงต้นเหตุ  คำถามนี้จึงต้องการคำตอบที่ชัดเจน

ตอนนี้ปวดมากไหม

การรู้ว่าปวดมากหรือน้อย  เป็นข้อมูลที่ทำให้รู้ว่าความรุนแรงมากน้อยเพียงใด  จะทำให้

พิจารณาได้ว่าผู้ป่วยอยู่ในระยะใด  ควรให้การรักษาแบบไหนโดยปกติจะให้ผู้ป่วยประเมินความเจ็บปวดเอง  โดยใช้คะแนนเต็ม 10  เป็นเกณฑ์ที่ปวดมากที่สุด  และ 0

เป็นคะแนนที่ปวดน้อยที่สุด  (คือไม่ปวดเลย)  ผมจะถามนำเล็กน้อยว่า  “ตอนนี้ปวดมาก

น้อย  หรือว่าปานกลาง”  ถ้าผู้ป่วยตอบว่าปานกลาง  ผมจะถามต่อว่า  “ปานกลางระดับคะแนน 5 หรือ 4 หรือ 6”  ทั้งนี้เพื่อให้ได้ตัวเลขเบื้องต้น  เพื่อใช้เปรียบเทียบเมื่อการรักษาเสร็จสิ้นลง  ซึ่งประเมินได้ว่าการรักษาได้ผลมากน้อยแค่ไหน

การที่ผู้ป่วยบอกความรุนแรงของการปวดให้รู้  เป็นข้อมูลหนึ่งในการพิจารณาว่าผู้ป่วยเป็นมากหรือน้อย  และอยู่ในระยะแรกหรือระยะเรื้อรัง

เป็นมานานหรือยัง

ทำให้ผู้ป่วยสะสมอาการเอาไว้นานเท่าไรแล้ว  อาจจะเป็นวัน  เป็นเดือน  เป็นปี  ความแตกต่างตรงนี้ทำให้คาดเดาได้ว่าร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง  เช่น  ถ้าเพิ่งปวดไม่กี่วันจะจัดอยู่ในกลุ่มเจ็บปวดเฉียบพลัน  หมายถึงมีการบาดเจ็บเกิดขึ้นไม่นาน  กระบวนการซ่อมแซมกำลังทำงานอยู่ระยะแรก  การรักษาจะเน้นไปที่การ

ประคับประคองไม่ให้เกิดการบาดเจ็บเพิ่มขึ้น  ในขณะที่อาการปวดนั้นเป็นมาหลายปีแล้วเรียกว่าเป็นการปวดแบบเรื้อรัง  กระบวนการซ่อมแซมอยู่ในระยะท้าย ๆ หรือว่าหยุดไปแล้ว  เกิดมีพังผืดหรือเนื้อเยื่อหดรั้งมากขึ้น  การรักษาแบบนี้ก็จะเน้นไปอีกแบบหนึ่ง

ปวดป็นบางครั้งหรือปวดตลอดเวลา

การปวดแบบเป็น ๆ หาย ๆ แสดงว่ามีการระคายเคืองกับต้นเหตุเป็นบางครั้ง  เช่น  ถ้าต้นเหตุของการปวดเกิดขึ้นที่กล้ามเนื้อ  มักจะมีอาการปวดมากขึ้นเมื่อมีการเคลื่อนที่  กล้ามเนื้อมีการใช้งาน  มีการเกร็งกล้ามเนื้อ  กล้ามเนื้อก็จะปวด  ต่อเมื่อได้หยุดพัก

กล้ามเนื้อหยุดทำงาน  จะเริ่มคลายตัวออก  อาการปวดก็จะทุเลาลงได้  วนเวียนแบบนี้ได้บ่อยครั้งตามการใช้งานของกล้ามเนื้อที่ไปกระทบกระเทือนเส้นใยเนื้อเยื่อที่บาดเจ็บ

ส่วนการปวดแบบตลอดเวลานั้น  แสดงว่าต้นเหตุที่เกิดนั้นถูกรบกวนอยู่ตลอดเวลา  เช่น  ปวดจากมะเร็ง  หรือเส้นประสาทอาจถูกกดทับอยู่จึงแสดงอาการต่อเนื่อง  จัดว่าเป็นอาการรุนแรงที่ต้องรีบรักษาโดยเร็ว  การรู้ลักษณะการปวดจึงเป็นเรื่องสำคัญอีกเรื่องหนึ่ง

เวลาใดปวดมาก  เวลาใดปวดน้อย

นี่ก็เป็นการดูลักษณะการดำเนินของโรค  บางทีผมต้องถามรายละเอียดลงไปว่า  ตอนเช้าตื่นขึ้นมาปุ๊บปวดเลยหรือไม่  หรือว่ารอจนสาย ๆ ค่อยปวดหรือมักปวดตอนเย็น  การรู้ข้อมูลนี้จะทำให้เราเจาะลึกลงไปถึงต้นเหตุจริง ๆ ที่ทำให้ร่างกายเราบาดเจ็บได้  เช่น  ถ้าตื่นขึ้นมารู้สึกปวดทันที  นั่นทำให้รู้ได้เลยว่าที่นอน  ท่านอน

หรืออุปกรณ์การนอนอาจจะไม่เหมาะสม  เป็นสาเหตุให้กล้ามเนื้อได้รับบาดเจ็บขณะนอน  จะต้องไปแก้ไขปรับปรุงเรื่องที่นอน  ท่านอนด้วย  แต่ท่าตื่นนอนไม่มีอาการเลย  แต่ไปปวดเอาตอนสาย ๆ   บ่าย  เย็น  พิจารณาว่าอาจมาจากการทำงานเป็นสาเหตุสำคัญ  ทำงานไปสักพักจึงเกิดอาการปวดขึ้น  เราต้องสนใจว่าทำงานในท่าไหน  การทำงานเป็นแบบใด  หนักเบาเกินไปหรือไม่  เป็นต้น

เมื่อได้พักผ่อนอาการดีขึ้นไหม  ถ้าดีขึ้นก็แสดงว่าอาจเป็นที่กล้ามเนื้อ  เส้นประสาทไม่ถูกกดทับมากเมื่ออยู่ในท่าพักผ่อน  หรืออาการไม่ดีขึ้นเลยแม้จะนอนพักผ่อนแล้วก็ตาม  นี่จะเป็นข้อมูลอีกชนิดที่จะนำไปประกอบการวินิจฉัย

ถ้าปวดมาก ๆ แก้ปัญหาอย่างไร

บางคนอาจใช้ยาระงับความปวด  บางคนใช้การพักผ่อน  บางคนใช้การเปลี่ยนท่าทาง  หรือใช้พลังจิตรักษาตัวเอง  และเมื่อใช้วิธีการเหล่านั้นแล้วได้ผลเป็นอย่างไร  ซึ่งอาจนำมาเป็นวิธีที่ใช้ในการรักษาได้  เพราะผู้ป่วยจะรู้ดีกว่าผู้รักษาว่าเขาอยู่ในท่าอย่างไรอาการจึงจะดีขึ้น  เช่น  นอนตะแคงซ้ายแล้วดีขึ้น  ทำให้ประเมินได้ว่านั่นเป็นท่าที่มีแรงกดดันต่อกล้ามเนื้อหรือเส้นประสาทน้อยที่สุด  หรือเมื่อนอนจะปวดน้อยกว่านั่ง  เป็นเพราะมีแรงกดทับที่กระดูกสันหลังน้อยกว่า

กิจกรรมอะไรที่ทำแล้วปวดมากขึ้น

นี่เป็นคำถามคู่กัน ถ้าผู้ป่วยตอบได้ชัดเจน  ก็จะรู้ถึงต้นเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บ

แล้วให้หลีกเลี่ยงต้นเหตุเหล่านั้น  บางคนชอบทดสอบว่าฉันดีขึ้นหรือยัง  ด้วยการทำสิ่ง

กระตุ้นให้เกิดการเจ็บปวด  เช่น ทดลองดูว่าก้มหลังได้หรือยัง  หรือก้มได้มากกว่าเดิม

หรือไม่การก้มเป็นสาเหตุทำให้ปวดมากขึ้นเนื่องจากทำให้เนื่อเยื่อบาดเจ็บ  เมื่อทำซ้ำ

เนื้อเยื่อจะบาดเจ็บมากขึ้นอีก  เลยกลายเป็นซ้ำเติมร่างกายที่กำลังซ่อมแซมตัวเองแทน

ที่จะหายเร็วก็กลายเป็นปวดมากขึ้นได้

ผู้ป่วยทำงานอะไร

เพราะการทำงานประจำที่ต้องทำซ้ำ ๆ ซาก ๆ นั้นมีผลต่อร่างกายมากมีเหตุทำให้ปวด

หลังได้  หรือเป็นเหตุให้อาการปวดหลังไม่ทุเลาก็ได้  ดังนั้นปัจจัยเรื่องการทำงานเป็นสิ่ง

สำคัญที่ผู้รักษาควรรู้  และความจริงไม่เพียงแต่รู้ว่าทำงานอะไร  (เพราะผู้ป่วยบางคน

ตอบว่า  “ไม่ได้ทำงานอะไรแล้ว”)  แต่ควรรู้ด้วยว่าในแต่ละวันเขาทำกิจกรรมอะไรบ้าง

เพราะสิ่งที่ทำมีส่วนเกี่ยวข้องกับการรักษาเสมอ  เป็นเหมือนคู่แฝดกันเลย  ถ้าการทำกิจ

กรรมเหล่านั้นไม่เอื้อให้การรักษาได้ผล  อาการปวดหลังจะไม่มีวันหาย  ยิ่งรู้กิจกรรมของ

ผู้ป่วยยิ่งให้คำแนะนำผู้ป่วยได้ถูกต้องเหมาะสมมากขึ้น

เคยรักษาด้วยวิธีใดมาบ้าง

ตั้งแต่เริ่มปวดหลังครั้งแรกจนถึงปัจจุบันนี้  ได้ผ่านการรักษาแบบไหนมาบ้างแล้ว  ผลการ

รักษาเป็นอย่างไร  ผู้ป่วยมีความพึงพอใจต่อการรักษามากน้อยแค่ไหน  และคาดหวังผล

การรักษาอย่างไร....

ผู้ป่วยที่มาหาผมมักจะผ่านการรักษามาหลากหลาย  เมื่อผมรู้ว่าเขาผ่านอะไรมาบ้าง  ก็

จะรู้ว่าอะไรที่ใช้ไม่ได้ผล  อะไรที่พอใช้ได้  และอะไรเป็นปัจจัยที่ทำให้อาการไม่ดีขึ้น 

อะไรเป็นจุดอ่อนในการรักษาที่ผ่านมา  ผู้ป่วยรู้อะไรเกี่ยวกับโรคที่เป็นบ้าง  รู้มากไป

รู้น้อยไป  อะไรเป็นความรู้ที่ถูกต้อง  อะไรเป็นความรู้ที่ผิด  ทัศนคติของผู้ป่วยที่มีต่อการ

รักษา  เหล่านี้เป็นข้อมูลที่ผมสนใจ  และมักจะคุยกับผู้ป่วยไปเรื่อย ๆ  เพื่อให้ทราบว่า

ควรจะรักษาผู้ป่วยรายนี้อย่างไรจึงจะเหมาะสม

คำถามเหล่านี้เป็นคำถามพื้นฐานในการซักประวัติทั่วไป  เพื่อนำข้อมูลทั้งหมดไปประ

 กอบการพิจารณาหาสาเหตุ  ตำแหน่งที่ปวด  และหาวิธีรักษาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละ

ราย  เพราะประวัติการเจ็บปวดของแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน  การรักษาที่ดีจึงต้องเป็น

การรักษาเฉพาะราย  ไม่ใช่การรักษาครอบจักรวาลที่ใช้เหมือนกันในผู้ป่วยทุกคน

ผมเขียนมาเสียยาวนี่  เพราะต้องการให้ผู้ป่วยทุกคนรู้ว่า  เพราะอะไรผู้รักษาจึงต้องถาม

คำถามเหล่านี้  และควรให้ข้อมูลที่ละเอียดที่สุดเท่าที่ทำได้  ผู้รักษาจะได้นำข้อมูลไปปะ

ติดปะต่อเป็นภาพที่สมบูรณ์  การวินิจฉัยโรคก็เหมือนการต่อภาพจิ๊กซอว์และครับ  ยิ่งได้

ตัวจิ๊กซอว์มากชิ้นก็ยิ่งเห็นภาพชัดขึ้น