ปวดหลังจาก หมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท (Herniated Nucleus Pulposus/ Slipped disk/Prolapsed disc)

รอบนี้เรามาทำความรู้จักกับอีกโรค ที่เป็นสาเหตุทำให้ปวดหลังนะคะ นั่นคือ “หมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาท” (HNP) หากจะกล่าวทั่วไปก็นับว่าเป็นโรคที่ฟังแล้วคุ้นหู ได้ยินกันบ่อยๆ ใช่ไหมคะ แต่น้อยนักค่ะ ที่จะรู้ว่า แท้จริงแล้ว หมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาทเป็นเช่นไร อันดับแรกเรามาทำความรู้จักกับเจ้าหมอนรองกระดูกกันก่อนดีกว่าค่ะ

หมอนรองกระดูก จะขั้นระหว่างกระดูกสันหลังแต่ละปล้องไว้ มีลักษณะคล้ายๆ กับเยลลี่ มีองค์ประกอบที่สำคัญที่เรียกว่า Cartilage และน้ำ จากองค์ประกอบ จึงทำให้หมอนรองกระดูกมีหน้าที่เป็นตัวดูดซับแรงกระแทกของน้ำหนักตัว เมื่อมีการเคลื่อนไหวของกระดูกสันหลัง และจากลักษณะที่คล้ายกับเยลลี่ จึงมีความยืดหยุ่น ทำให้เคลื่อนหรือปลิ้นออกมาได้

การที่หมอนรองกระดูกไปขั้นกระดูกแต่ละปล้องนั้น จึงทำให้มีช่องหรือโพรงทางออกของเส้นประสาท เส้นประสาทที่ออกมาจากข้างๆ กระดูกสันหลังนี้ จะไหลเวียนไปเลี้ยงแขน-ขาของร่างกาย เมื่อมีเหตุหรือปัจจับเสี่ยงที่ทำให้หมอนรองกระดูกเคลื่อนหรือหลุดออกมา แนวโน้มที่จะกดเบียดทับเส้นประสาทก็มีค่อนข้างมาก เกือบทุกเคส เพราะเส้นประสาทอยู่ติดกับหมอนรองกระดูกนั่นเอง

เริ่มเข้าใจหรือยังคะว่า ทำไมหมอนรองกระดูกถึงเคลื่อนมาทับเส้นประสาท เพราะทั้งสองก็อยู่ติดกันแบบนี้เองล่ะค่ะ แล้วอะไรบ้างที่เป็นเหตุให้หมอนรองกระดูกที่อยู่ลึกขนาดนั้นหลุดออกมาได้ ปัจจัยหลักคือ

1. ขณะนั้น สภาพโครงสร้างร่างกายไม่แข็งแรง ไม่มั่นคงเพียงพอ ซึ่งภาวะนี้อาจจะเป็นอยู่แล้วแต่ไม่แสดงอาการหากไม่มีปัจจัยมาส่งเสริมให้เป็น ความไม่มั่นคงแข็งแรงนี้ เป็นส่วนของกล้ามเนื้อมัดลึก และเส้นเอ็นที่ขนาบอยู่ข้างกระดูกสันหลังนั่นเอง โดยกล้ามเนื้อนี้ มักอ่อนแรงจากที่ใช้ร่างกายผิดๆ เช่นนั่งหลังค่อม นั่งไขว่ห้าง คนที่อ้วน-ลงพุง หลังแอ่นมากกว่าปกติ หรือสังเกตุง่ายๆ จากอาการของร่างกาย คนกลุ่มนี้มักปวดหลังเรื้อรัง หรือนักกีฬาที่เล่นหักโหม แล้วหยุดเล่นทันที ร่างกายจะปรับสภาพไม่ทัน จึงเป็นปัจจัยทำให้โครงสร้างร่างกายอ่อนแอลง

2. เมื่อมีปัจจัยข้อ 1 มาร่วมกับเหตุข้อ 2 จะเสี่ยงให้หมอนรองกระดูกเคลื่อนออกมาได้ง่าย เช่น

การนั่งนานๆ หรือนั่งไขว้ห้างอยู่ หรือนั่งโซฟาที่นุ่มมากกว่าปกติ แล้วพรวดพราดลุกขึ้นทันที

การเอื้อมหยิบ จับของ ด้วยท่าที่ลำตัวบิดอยู่ กระชากบิดทันทีโดยที่ร่างกายไม่พร้อม

ก้มหลังลงยกของหรือหยิบของ

จามหรือไอด้วยความแรงที่ตั้งตัวไม่ทัน

การนั่งห้องน้ำแล้วแบ่งถ่ายมากกว่าปกติ

ก้มแปรงฟันหน้าอ่าง แล้วไอ หรือขากเสมหะ ฯลฯ

หากปัจจัยทั้ง 1 และ 2 เกิดขึ้นร่วมกันเมื่อไหร่ จะเป็นเหตุให้หมอนรองกระดูกเคลื่อนออกมาได้เลยค่ะ อาการของโรคนี้จะปวดมาก รุนแรงมาก จนเข่าทรุด ไม่สามารถทรงตัวได้ ต้องนั่งหรือนอนเท่านั้น บางเคสนั่งแล้วจะปวดมากขึ้น ซึ่งทันทีที่เป็น จากอาการที่รุนแรง ส่วนใหญ่จะกลัว ตกใจ จนต้องพึ่งการฉีดยา หรือ รีบร้อนหามส่งโรงพยาบาลเลยค่ะ

การดูแลเบื้องต้น คือตั้งสติให้ดีค่ะ แล้วค่อยลงนอนคว่ำ หาผ้า หรือหมอนรองใต้ท้อง นำแผ่นเย็นมาวางตรงบริเวณหลัง นอนนิ่งๆสักพักอาการจะดีขึ้นค่ะ การรักษาโรคนี้ไม่ยากเลย ค่ะ ถ้าเป็นแล้วรีบมารักษา อาการจะดีขึ้นทันทีค่ะ สิ่งสำคัญกว่าคือ ต้องเรียนรู้พฤติกรรมที่ถูกต้อง ในการใช้ชีวิตประจำวันค่ะ เมื่อหายแล้วต้องสร้างความแข็งแรงให้โครงสร้างร่างกาย โรคนี้จึงจะไม่วนกลับมาเป็นอีก สิ่งสำคัญท่านควรตรวจโครงสร้างร่างกายแม้จะยังไม่มีอาการใดๆ ควรสร้างความแข็งแรงและสร้างพฤติกรรมที่ถูกให้กับร่างกาย เพื่อเป็นการป้องกันไว้ก่อนที่จะเป็นแล้วแก้ไขไม่ทัน

เป็นอย่างไรบ้างคะ พอจะรู้จักหมอนรองกระดูกเคลื่อนทับเส้นประสาทชัดเจนขึ้นหรือเปล่าคะ ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิดเลยใช่ไหมคะ เพียงแต่เรารู้จักและดูแลรักษาได้ถูกทาง ก็ไม่มีสิ่งใดต้องกังวลแล้วค่ะ